De kruitramp in Leiden van 12 januari 1807

 Naar Mijn STAMBOMEN


Het is alweer 200 jaar geleden dat Leiden getroffen werd door de beruchte kruitramp. Een schip, geladen met een explosieve lading van 369 vaatjes buskruit, was onderweg van de kruitfabriek in Ouderkerk aan de Amstel naar het landelijk munitiedepot in Delft.

Het schip meerde midden in de stad aan bij het Rapenburg en de Steenschuur. De eigenaar, schipper Adam van Schie, was niet aan boord, maar wel zijn beide zonen Adam de jonge en Salomon. Deze meerden in de stad aan om hun zuster Petronella te bezoeken die aan de Garenmarkt woonde.

Wie er voor de catastrofale vonk zorgde, is niet bekend geworden. De dader zal het niet overleefd hebben.

De klap om 16.15 was zo luid, dat hij in Friesland zelfs te horen was, zo gaat het verhaal. Er kwamen wel 160 mensen om bij de explosie, voornamelijk vrouwen en kinderen (er stonden zes scholen in de omgeving van de Steenschuur), want de mannen waren op hun werk.

Ook werden er 216 huizen in de directe omgeving met de grond gelijk gemaakt.

Maar bijna elk huis in Leiden had schade opgelopen. Her en der werden stukken schip of menselijke resten aangetroffen. Het beroemdste slachtoffer was waarschijnlijk professor Luzac die aldaar een bezoek bracht aan zijn vriend de natuurkundige J.A. Bennet. Ook professor Adriaan Kluijt, (1735-1807, hoogleraar geschiedenis, staatsrecht en statistiek) was een van de slachtoffers.

Wie het overleefde was dichter, geschiedkundige en advocaat Willem Bilderdijk (1756-1831). Hij woonde op de Hogewoerd en hoewel het huis beschadigd werd, raakte niemand van zijn gezin gewond.

'Ik schrijf dezen tusschen de puinhopen van mijn huis,' schreef Bilderdijk aan een vriend.

 

 

Nederland was in rep en roer. Behalve dat er vele ramptoeristen (ook dat bestond toen al) naar het gebied kwamen zodat de prijs van een biertje snel opliep, werd er ook grif in de buidel getast om te geven aan de eerste nationale collecte! De opbrengst was, zeker in die tijd, behoorlijk groot, namelijk 1,8 miljoen gulden.

Ook de koning (Lodewijk Napoleon) kwam kijken, (hetgeen een goede gewoonte werd, zoals Beatrix ook Enschede bezocht) en hij beloofde dat de wijk in volle glorie herbouwd zou worden.

Daarvan kwam echter weinig terecht. Een halve eeuw gebeurde er helemaal niets, vervolgens werd er een museum en een laboratorium gebouwd, met ernaast een park.

De ramp had ook invloed in Nederland. Verzekeringen werden aangepast, maar ook kwam er een wet op het vervoer van gevaarlijke stoffen.

 

Lijst van slachtoffers

  1. 1 onbekend persoon
  2. 1 onbekende vrouw, ca 30 jaar, gevonden in het huis van de weduwe Tak en begraven als 'Catharina'.
  3. Alphen, Wilhelmina Christina Paulina van, 9 jaar, dochter van Hieronijmus van Alphen
  4. Andreson, Kaatje Andries, 17 jaar, dv Andries Abraham Andreson en Hendrina Isaacs Rippe.
  5. Aniba, Franciscus, 13 jaar, zv Franciscus en Johanna Breedveld
  6. Assendelft, de dienstbode van mevrouw van
  7. Babut, Jeanne, ca 35 jaar, echtgenote van Johannes Brill, met haar ongeboren kindje
  8. Berg, Jozina van den, ca 18 jaar, dienstbode van ds. Broes
  9. Bergsma, Anna, 57 jaar, echtgenote van Cornelis Adriaan van Hoogstraten
  10. Blanju, dochter (ca 21 jaar) van Johannes Blanju
  11. Bonte, Martinus Samuel, (37 jaar) echtgenoot van Wilhelmina Cornelia Wijndels
  12. Bordes, Elisabeth Maria de, echtgenote van Hendrik van Struijk
  13. Brantzen, Arnolda Wilhelmina, 55 jaar, weduwe van Johan Andreas Cunaeus
  14. Carlier, Johanna Wilhelmina, (2½ jaar) dochter van Johannes Carlier en Johanna Wildschut
  15. Cremers, Hendrica, ca 18 jaar, dochter van ds. Cremers te Grave
  16. Doelen, Sara Johanna van, echtgenote van Willem van Riebeek
  17. Doublet, Geertruij Lucia, ca 82 jaar, weduwe van Karel Soetens
  18. Dozy, Helena Jacoba, 69 jaar, weduwe van Petrus Carolus Renouard
  19. Duc, Katrina, 18 jaar, echtgenote van Jacobus Hoster, schoonmaakster bij De Bruin.
  20. Eijlkens, Antoinette, echtgenote van Hermanus Verburg
  21. Eijlkens, Veronica Johanna, ca 57 jaar, wed van Jasper de la Lande
  22. Engelen Johannes Paulus van, 22 jaar, zoon van Jan Paulus van Engelen en Maria Cornelia van Reeven
  23. Essing, Johannes Daniel, ca 49 jaar, echtgenoot van Antje Immerzeel
  24. Garde, Gideon Dirk la, 12 jaar, zoon van Willem de La Garde en Adriana van Henst
  25. Graafman, Anna, ca 30 jaar, echtgenote van Isaac Herdingh junior
  26. Graswinckel, Cornelia Wilhelmina, 52 jaar, echtgenote van Nicolaas Georgius Oosterdijk
  27. Haagens, Grietje (Jetje) Heijmansdr, ca 16 jaar, dochter van Johanna Hamburger en geadopteerd door David Haagens
  28. Haagens, Judic, 8 jaar, dochter van David Haagens en Johanna Hamburger
  29. Haagens, Mozes (Gersom), 10 jaar, zoon van David Haagens en Johanna Hamburger
  30. Haagens, Naphtali (Manuel), 7 mnd, zoon van David Haagens en Johanna Hamburger
  31. Hamburger, Johanna Joseph, ca 40 jaar, echtgenote van David Haagens.
  32. Harnisch, Christian Frederik, 11 jaar, zoon van Johan Christiaan Harnisch en Margaretha van Hoorn
  33. Heeres, Alida, weduwe van Jacques Pompeyra
  34. Hein, Jan Lodewijk, ca 40 jaar, lijfknecht van de heer van Hoogstraaten
  35. Hengel, Gerarda Philippa van, 69 jaar, weduwe van Jan Populeus
  36. Hoppestein , Margareta Clara, 71 jaar
  37. Horree, Jannetje, 10 jaar, dochter van Matthijs Horree en Catharina Stroomberg
  38. Hubrecht, Jozias Johan, 60 jaar, wed van Anna Maria van Valkenburg
  39. Jasperse, Johanna, 33 jaar, dienstbode van mevrouw de Rieu
  40. Jasperse, Maria, 5 jaar, dochter van Jacobus Jasperse en Marijtje Segijn
  41. Johanna den Hoedt, 75 jaar, weduwe van Barend Chaufour
  42. Joseph, Joseph Abraham, 10 jaar, zoon van Abraham Joseph
  43. Joseph, Sara Abraham, 10 jaar, dochter van Abraham Joseph
  44. Kampen, Willem van, 11 weken, zoon van Nicolaas Godfried van Kampen en Jacoba Herremina van Duuren
  45. Kluit, Adriaan, 71 jaar, echtgenoot van Johanna Oursel
  46. Lagas, Jannetje, 19 jaar, dochter van Jan Lagas en Catharina van Ingen
  47. Lammaar, Sara Catharina, 32 jaar, dochter van Laurens Lammaar en Jacoba Verhoeven
  48. Lammers, Gezina, ca 26 jaar, dienstbode van de heer Van Hoogstraten
  49. Landmeter, Anna Maria
  50. Landmeter, zuster van Anna Maria
  51. Langen, Cornelis Bernardus Carolus van, 7 jaar, zoon van Stephanus Jacobus van Langen en Christina Maria de Loo.
  52. Laschuit, Judic, 21 jaar, dochter van Johannes Laschuit en Maria Korenhof
  53. Leening, Trijntje Diderica, 12 jaar, dochter van Jan Dirk Leening en Catharina de Rooij
  54. Levisson, Flip Mozes, 10 jaar, zoon van Mozes Levie Levisson en Mietje Machielse
  55. Lier, Joseph Samuel van, 9 jaar, zoon van Samuel Joseph van Lier en Anna Abraham Lambert
  56. Lier, Roosje (Belia) Samuel van, 8 jaar, dochter van Samuel Joseph van Lier en Anna Abraham Lambert
  57. Linden, Cornelia van der, 47 jaar, dienstbode van mevrouw Verschuur
  58. Lolkema, Dirkje, weduwe van Isaac de Vink, dienstbode van mevrouw Bennet
  59. Loosier, Marijtje, 74 jaar, weduwe van Hermanus Lodewijk van der Steenweg
  60. Luijn, Willem Frederik van, zoon van Willem van Luijn en Rachel Smit
  61. Luljé, Jansje, 31 jaar, echtgenote van Huibert van Roomburg
  62. Luzac, Joan (Jean), 60 jaar, wed. van Maria Adriana Geertruid van Persijn
  63. Martijn, Anna Catharina, baker van de familie Rietmulder
  64. Meerburg, Johannes Hendrik, 10 jaar, zoon van Samuel Adrianus Meerburg Sz en Johanna Catharina la Lau
  65. Menijn, Judic, 22 jaar, dochter van Jacobus Menijn en Huibertje Coppée
  66. Mess, Reinier Arnold, 10 jaar, zoon van Pieter Gerard Mess en Johanna Busch
  67. Mey van Streefkerk, Charles Adriaan de, 8 jaar, zoon van Joan Gijsberto de Mey van Streefkerk en Petronella Magdalaine Gerlings.
  68. Moen, Cornelia Joanna de, 22 jaar, echtgenote van Hendrik van der Moolen
  69. Muller, Izaak, 12 jaar, zoon van Izaak Muller (overleden) en Catharina Krog
  70. Munnik, Abraham de, 12 jaar, zoon van Abraham de Munnik en Temmetje Woltering
  71. Nat, Johanna van der, 29 jaar, echtgenote van Abraham Vilijn
  72. Nonnekes, Grietje, ca 38 jaar, dienstbode van mevrouw Persijn
  73. Noodt, Maria van, dienstbode van de heer van Struijk
  74. Noordziek, Hendrik, 11 jaar, zoon van Hendrik Noordziek en Maria Elisabeth van Ameijden
  75. Nop, Reinier, ca 50 jaar.
  76. Opstal, Jacoba Maria, 16 jaar, dochter van Maarten Opstal en Suzanna Jacoba van der Steen
  77. Oudendorp, Petrus van (Chimaer), 8 jaar, zoon van Daniel Nicolaas van Oudendorp Chimaer en Alida Quant
  78. Oursel, Johanna, ca 58 jaar, echtgenote van Adriaan Kluit
  79. Outeren, Fijtje van, (ca 60 jaar), echtgenote van Johannes Boonekamp
  80. Palm, Jan Willem van der, 8 jaar, zoon van Jan Hendrik van der Palm en Alida Bussingh
  81. Patist, Cornelia, ca 51 jaar, wed van Gerrit Hannaart, schoonmaakster bij Beerendregt
  82. Persijn, Geertruida van, 13 jaar, dochter van Cornelis Jacob van Persijn en Johanna Elizabeth Creyghton
  83. Piket, Dina, 13 jaar, dochter van Matthijs Piket en Johanna Boekooij
  84. Pinas, Roosje Jacob, 12 jaar, dochter van Jacob Pinas
  85. Poole, Clara le, 44 jaar, weduwe van Abraham Tak
  86. Praag , Eva Philips van, 61 jaar, echtgenote van Sadok Izaaks
  87. Praag, Sara Meijer Aron van, 8 jaar, dochter van Meijer Aron van Praag en Rachel Jacobsdochter
  88. Quinten, Anna Magtilda, 7 maanden, dochter van Theodorus Quinten en Elisabeth Konings
  89. Randwijck, de kamenier van mevrouw van
  90. Randwijck, Frans Steven Carel, graaf van, 32 jaar, echtgenoot van Aletta (Adelaide) Johanna van Zuylen van Nyevelt
  91. Ravey, Petronella Geertruida, ca 51 jaar
  92. Rhijn, Jacobus van, 37 jaar, echtgenoot van Marijtje Jardijn
  93. Riebeek, Cornelia Johanna van, 21 jaar, dochter van Willem van Riebeek en Sara Johanna van Doelen
  94. Riebeek, Willem van, 73 jaar, echtgenoot van Sara Johanna van Doelen
  95. Rieber, Abraham Jacobus Lodewijk, 8 jaar, zoon van Joan Carl Rieber en Cornelia Alida Huygens
  96. Rietmulder, Adriana Maria Willemina, 2 maanden, dochter van Pieter Rietmulder en Johanna Magdalena van Struijk
  97. Rietmulder, Maria, 55 jaar, dochter van Willem Rietmulder en Johanna Dorothea Tinne
  98. Rietmulder, Pieter, 57 jaar, echtgenoot van Johanna Magdalena van Struijk
  99. Rieu, Elize du, 47 jaar.
  100. Rijmerik, Elizabeth, 53 jaar, echtgenote van Pieter de Loo
  101. Ringeling, Hendricus, 28 jaar, echtgenoot van Johanna Elisabeth Gerril
  102. Romswinckel, Matthia, 18 jaar, dochter van Joost Romswinckel en Henriette Geertruid Verster
  103. Ronde, Maarten de, 25 jaar, echtgenoot van Maria van Es
  104. Roomburg, de min van het kindje van
  105. Roomburg, Johanna van, 7 maanden, dochter van Huibert van Roomburg en Jansje Luljé
  106. Schaap, Schoontje (Roosje) Jacob, 11 jaar, dochter van Jacob Salomon Schaap en Rebecca van Gelderen
  107. Schaik, Maria Elisabeth van, ca 23 jaar, dienstbode van mevrouw van Riebeek
  108. Schie, Adam van, 15 jaar, zoon van Adam van Schie en Adriana van Rusten
  109. Schie, Salomon van, echtgenoot van Adriana Cornelia Jousma
  110. Schiemans, Jannetje, echtgenote van Filis Timmermans
  111. Schouten Peltenburg, Izaak Pieter Willem, 13 jaar, zoon van Pieter Schouten Peltenburg en Christina Elizabeth van Gaasbeek
  112. Segijn, Marijtje, 49 jaar, echtgenote van Jacobus Jasperse
  113. Soest, Maria van, ca 60 jaar, echtgenote van Pieter Trouwant
  114. Somerwil, Magdalena, 42 jaar, echtgenote van Willem de Vroede (zie zoon)
  115. Splinter, Maria van der, kamenier van mevrouw van mevrouw Rau
  116. Staveren, Johanna Catharina van, 5 maanden, dochter van Christianus Petrus van Staveren en Barendina Johanna Proper
  117. Steiner, Wolderich, ca 37 jaar, huisknecht van de heer Hubrecht
  118. Struijk, Hendrik van, ca 70, echtgenoot van Elisabeth Maria de Bordes
  119. Struijk, Johanna Magdalena van, 32 jaar, echtgenote van Pieter Rietmulder
  120. Swieten, Elizabeth Maria, 7 jaar, dochter van Armand van Swieten en Henriette Judith Johanna Verstege
  121. Tak, Magdalena Maria, (43 jaar) echtgenote van Jean Arnout Bennet
  122. Thiel, Sophia van, dienstbode van prof. Van de Wijnpersse senior
  123. Toppee, Johannes Paulus, 15 jaar, zoon van Frans Toppee en Johanna Brinkman
  124. Trompetter, Abraham Mozes, 10 jaar, zoon van Mozes Levie Trompetter en Betje Sandersdochter
  125. Trompetter, Hester Mozes, 6 jaar, dochter van Mozes Levie Trompetter en Betje Sandersdochter
  126. Valkenburch, Catharina Geertruida van, 46 jaar, weduwe van Hieronijmus van Alphen
  127. Van den Heuvel, Cornelis Gerardus, 16 jaar, zoon van Arnoldus van den Heuvel en Johanna Tijssink Meijer
  128. Van der Moolen, baby van Adriana
  129. Venker, Dina Hendrika, 8 maanden, dochter van Andries Venker en Hendrika van der Engh
  130. Venker, Pieter, 8 jaar, zoon van Andries Venker en Hendrika van der Engh
  131. Verburg, de dienstbode van mevrouw
  132. Verburg, Hermanus, echtgenoot van Antoinette Eijlkens
  133. Verburg, Veronica Martina, 2 maanden, dochter van Hermanus Verburg en Antoinette Eijlkens
  134. Viele, Jan, 77 jaar, weduwnaar van Francina Maria Bekius
  135. Visser, Catharina Wilhelmina, 42 jaar, dienstbode van mevrouw Tak
  136. Voort, Lena van der, ca 43 jaar, gesepareerde echtgenote van Daniel Tengnagel
  137. Vroede, Teunis de, zoon van Willem de Vroede en Magdalena Somerwil
  138. Vurens, Cornelia, ca 69 jaar, echtgenote van Jacob Verkouw
  139. Wagemans, Antony, 10 jaar, zoon van Johannes Wagemans en Maria Zuur
  140. Wart, Maria van der, ca 21 jaar, echtgenote van Jan Pieter van Nierop
  141. Wassenberg, Maria Jacoba, ca 75 jaar
  142. Weerlee, Johanna Maria van, 36 jaar, dienstbode van mevrouw Kluit
  143. Wertheimer, Joseph Gerson (Joseph Levie) 10 jaar, zoon van Levi Gerson Wertheimer en Blommetje Joseph Kalman
  144. Wiensdels, Dirkje, ca 52 jaar, echtgenote van Abraham Owel
  145. Wijntjes, Jacobus, 10 jaar, zoon van Pieter Jacobus Wijntjes en Cornelia la Court
  146. Wildschut, Johanna (Antje), echtgenote van Johannes Carlier
  147. Willer, Henrica, ca 60 jaar, dienstbode van mevrouw 's Gravezande
  148. Wolff, Johanna de, 39 jaar, huishoudster van mr. Bouman
  149. Zaalberg, Daniel, 64 jaar, echtgenoot van Lena Dorsman
  150. Zanten, Maria Anna van, 1 jaar, dochter van Hendrik van Zanten en Anna Meiners

 

 

TERUG naar Mijn STAMBOMEN