De schilders van Leiden

 (dec 04)

De schilderkunst ontwikkelde zich met sprongen in Nederland, hetgeen mede komt door de stroming van de protestante barok. In het katholieke Vlaanderen bleef de kerk de opdrachtgever voor de kunst, zodat de onderwerpen bedoeld waren om het geloof te propageren. In Nederland werden stillevens, landschappen, portretten, huiselijke tafereeltjes en beelden van de dagelijkse realiteit populair.

De meest barokke schilder was Rembrandt. Maar behalve Rembrandt van Rijn heeft Leiden meer schilders gehad.

In de zestiende eeuw waren Lucas van Leiden (1494-1533), Aertgen Claasz van Leiden (1498) en Cornelis Engebrechts bekend.

Ook was er Isaac Nicolai van Swanenburgh (1538-1614), die overigens naast schilder ook nog burgemeester van Leiden is geweest. In de Lakenhal hangen werken van hem.

Ook zijn zoon Jacob Isaaks van Swanenburgh was schilder. Hij werd opgeleid door zijn vader, verbleef langere tijd in Italië en keerde in 1617 terug. Hij werd vooral beroemd als de eerste leraar van Rembrandt.

De beste portretschilder in die periode van Joris van Schooten.

Daarnaast was er David Bailly (1584 - 1657), ook opgeleid door zijn vader Pieter Bailly, die door Europa reisde maar uiteindelijk in 1657 te Leiden stierf. David was zelf weer de leraar van zijn neven Harmen en Pieter Steenwijck.

 Zelfportret Bailly

 

Jan van Goyen werd in 1596 geboren. Hij stierf in 1656. Hij had les van o.a. Isaac van Swanenburgh. Na 1632 vertrok hij naar Den Haag. Hij legde in zijn werk voor het eerst de nadruk op de luchten, waarbij hij weinig oog had voor details.

Jan Davids de Heem leefde van 1603 tot 1684. Hij was afkomstig uit Utrecht, maar werkte langere tijd in Leiden.

Jan Lievenz (1607 - 1674) was een leerling van Joris van Schooten. Hij was slechts veertien toen hij zich als onafhankelijk schilder vestigde, maar op de een of andere manier kwam de jonge belofte nooit tot volle wasdom. De broer van Jan Lievenz was overigens gehuwd met een tante van Jan Steen.

Willem van de Velde werd in 1606 te Leiden geboren. Toen de Frans kwamen in 1672 vertrok hij naar Engeland waar hij de bescherming genoot van koning Charles II. Zijn zonen Adriaan en Willem werden ook schilder.

Karel van der Pluijm werd geboren in 1625. Hij behoorde tot een belangrijke familie, want zijn moeder was Cornelia van Zuijdtbrouck, een zuster van de moeder van Rembrandt. Hij studeerde dan ook in Amsterdam onder zijn beroemde neef.

Harmen Everts Steenwijk (1612 te Leiden) en zijn broer Pieter (1615 te Delft) studeerden bij hun oom Bailly, zie boven.

Quiringh van Brekelenkam werd ca 1622 te Zwammerdam geboren, maar studeerde en werkte in Leiden.

Matthijs Naveu werd in 1647 in Leiden geboren. Hij huwde in 1675 met Agatha van Strichtenhuijse.

Justus van Egmond werd in 1601 in Leiden geboren. Hij maakte een reis door Italie en viel voor de zuidelijke schilderkunst Hij was een leerling van Rubens en werd de hofschilder van aartshertog Leopold. In die positie schilderde hij een portret van Christina van Zweden als Diana. Justus stierf in 1674.

 

 

Gerrit Dou, vaak geassocieerde met de Haagse schilders, kwam eveneens uit Leiden en kreeg les van de jonge Rembrandt. Hij werd geboren op 7 mei 1613 en bleef zijn hele leven in Leiden.

Jan Steen werd eveneens in Leiden geboren, in 1626 als zoon van Havick Steen. Hij was een leerling van o.a. Jan van Goyen. Hij werd vooral beroemd door zijn afbeeldingen van het losse leven, vooral bekend bij "een huishouden van Jan Steen". Daarnaast was hij gespecialiseerd in de symboliek, zo stond de afbeelding van een konijntje naast een jong stel voor hun overmatige seksualiteit.

Jan Steen huwde in 1649 met Grietje van Goyen, een dochter van schilder Jan van Goyen.

Leerlingen van Gerrit Dou waren Gabriel Metsu (1629)(zie zelfportret). de zoon van de Vlaamse schilder Jacques Metsue en Frans van Mieris, de zoon van een Leidse goudsmit. Eerst wilde Frans ook zelf goudsmid worden, maar hij werd in 1650 leerling van de glasschilder Abraham van Torenvliet. Hoewel hij altijd in Leiden bleef wonen, werd hij ver over de grenzen beroemd. Zo bezochten groothertog Cosimo III de Medici en aartshertog Leopold Wilhelm hem thuis. Deze bood hem aan hofschilder in Wenen te worden

 

 zelfportret Van Mieris

Frans van Mieris was op zijn beurt weer de leermeester voor zijn zonen Jan en Willem van Mieris.

 

I.1 Lieven Hendriks De RECHTE.

Gehuwd met Machteld Jans Van NOORTSANT.

Uit dit huwelijk:

1. Justus Livius De RECHTE (zie II.1 klik hier).

2. Jan Lievens, schilder..

Gehuwd met Cornelia De BRAIJ.

3. Titus De RECHTE.

II.1 Justus Livius De RECHTE.

Gehuwd met Marijtje Jans STEEN, geboren op 07-06-1596 te Leiden, dochter van Jan Dirks STEEN en Swaantje Van LEEUSVELD.

Uit dit huwelijk:

1. Johannes De RECHTE, geboren 1633, gedoopt op 19-06-1633 te Leiden.

2. Swaantje De RECHTE, geboren 1638, gedoopt op 30-04-1638 te Leiden.

Gehuwd met Isaak De PAAUW, geboren 1627, gedoopt op 01-08-1627 te Leiden, zoon van Mahieu De PAAUW en Cathalina De SOMER.

3. Maria De RECHTE, geboren 1642, gedoopt op 30-03-1642 te Leiden.

4. Johannes De RECHTE.

5. Magtelt De RECHTE.

Gehuwd met Andries Ter HUIJSSTEE, geboren ca 1624 te Amstelveen.

 

 

TERUG naar Mijn Stambomen